Gözde veya çevresindeki anormal hücrelerin cerrahi yöntemle çıkarılması işlemidir. Tümörler iyi huylu veya kötü huylu olabilir. Göz tümörü ameliyatı, görme kaybını önlemek ve kanser yayılımını durdurmak için uygulanır. İşlem genel veya lokal anestezi altında yapılır. Ameliyat sonrası hastanın görme fonksiyonları izlenir. Erken teşhis ve tedavi, başarı şansını artırır.
Göz Tümörü Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?
Göz tümörü, göz içindeki yapıların baskılanmasına veya retinanın işlevini engellemeye başladığında ameliyat gerekebilir. Bu durum, hastanın görme kaybını önlemek için hızlı bir müdahaleyi gerekli kılar. Göz içinde veya çevresindeki tümörün büyüme göstererek göz yapısına zarar vermesi durumunda göz tümörü ameliyatı tercih edilir. Ayrıca, yayılma ihtimali olan malign (kötü huylu) tümörler için erken cerrahi önemlidir.
Retinoblastom, melanom veya konjonktiva karsinomu gibi kötü huylu tümörlerde gözün tamamını kurtarmak için cerrahi yapılır. Bu, metastaz riskini azaltmayı amaçlar. Kemoterapi gibi tedavilere yanıt alınamayan durumlarda, tümörün büyümeye devam etmesi halinde gerekir. Tümör, gözde ciddi deformasyonlara veya kronik ağrıya yol açıyorsa ameliyat tercih edilir. Bu, hastanın yaşam kalitesini artırmak amacıyla yapılır. Göz çukuru tümörleri, göz küresini sıkıştırarak göz hareketlerini ve fonksiyonlarını kısıtlayabilir. Bu durumda ameliyatla tümörün alınması gerekebilir. Kesin tanı konulması amacıyla küçük çaplı tümörlerden biyopsi alınması gerekebilir. Bu işlem sırasında, gerekirse tümörün bir kısmı veya tamamı çıkarılabilir.
Bazı iyi huylu tümörler, estetik bozukluklara yol açtığında cerrahi olarak çıkarılabilir. Bu müdahale, hastanın psikolojik ve sosyal durumunu iyileştirmeye yöneliktir. Özellikle bazı agresif tümör türlerinde, tüm gözün kaybedilmemesi için erken dönemde cerrahi müdahale gerekebilir. Bu durumda, gözün işlevselliğini mümkün olduğunca korumak amaçlanır. Tümör yayılımının ileri düzeyde olduğu ve gözün kurtarılamayacağı durumlarda göz küresinin tamamen alınması ameliyatı yapılabilir. Bu ameliyat, hastanın sağlığını korumak için son çare olarak uygulanır. Göz tümörü ameliyatı; hastanın yaşına, tümörün türüne ve yayılma durumuna göre kişiselleştirilmiş bir tedavi planı çerçevesinde yapılır.
Göz Tümörü Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Tümörün türü (iyi huylu veya kötü huylu) belirlenir. MR veya BT taramaları ile tümörün yeri ve yayılımı değerlendirilir. Ameliyata uygunluk değerlendirilir ve genel ya da lokal anestezi kararı verilir. Tümörün alınması sonrası gerekebilecek ek tedaviler (radyoterapi, kemoterapi) belirlenir. İnsizyonlu cerrahi, derin veya büyük tümörlerde uygulanır. Gözün etrafında veya göz çukurunda kesi yapılarak tümör çıkarılır. Minimal invaziv cerrahi, küçük tümörlerde veya göz kapağına yakın tümörlerde daha az kesi gerektirir. Endoskopik cerrahi, gözün arkasına ulaşmak için kullanılır ve küçük bir kamera ile işlem yapılır. Lokal anestezi, küçük veya yüzeysel tümör ameliyatlarında tercih edilir. Genel anestezi, daha kompleks ve uzun sürecek göz tümörü ameliyatı sırasında kullanılır.
Gözde ciddi hasar veya yayılım varsa enükleasyon (gözün tamamen alınması) gerekebilir. Orbital yapılar çevresinde oluşan tümörler için orbital dekompresyon yapılabilir. Göz kapağı veya konjonktiva tümörlerinde, yüzeysel müdahale ile yalnızca tümörlü doku çıkarılır. Çıkarılan tümör örneği, patolojik incelemeye gönderilerek tümörün kesin tanısı yapılır. Bu inceleme, kötü huylu bir tümörse ek tedavi planlaması için kritik önem taşır. Kesi yapılan bölge dikişlerle kapatılır. Göz bölgesi steril bir bandaj ile kapatılarak enfeksiyon riski en aza indirilir. Bu adımlar sayesinde göz tümörüne yönelik cerrahi müdahaleler dikkatli bir şekilde planlanıp uygulanır. Hastanın sağlığına kavuşması amaçlanır.
Göz Tümörü Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doktorun reçete ettiği antibiyotik, ağrı kesici, göz damlalarının düzenli kullanımı enfeksiyon riskini önlemek için önemlidir. Ödem ve iltihaplanmayı önlemek için kortikosteroid içeren damlalar kullanılabilir. Göz tümörü ameliyatı sonrası doktor kontrolü aksatılmamalıdır. Özellikle ilk haftalarda düzenli muayeneler gerekebilir. Göz çevresi temiz tutulmalıdır. Ancak ameliyat bölgesine su veya sabun değdirmemeye özen gösterilmelidir.
Göz bandajı kullanılıyorsa, doktorun önerdiği süre boyunca çıkartılmamalıdır. Enfeksiyonu önlemek için ameliyatlı bölgeye elle temas edilmemelidir. İşlem sonrası birkaç gün yoğun fiziksel aktivitelerden ve ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. Gözleri yormamak için uzun süreli ekran kullanımı sınırlandırılmalıdır. Kitap okumak ve televizyon izlemek gibi faaliyetlere kısa sürelerle izin verilebilir. Gözün güneş ışığından korunması için güneş gözlüğü kullanılması önerilir. Özellikle dış ortamda gözün rüzgar, toz ve yabancı maddelerden korunmasına dikkat edilmelidir. Ameliyat sonrası erken dönemde spor yapmaktan ve kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalıdır.
Vücudu güçlendirmek için dengeli ve sağlıklı beslenmek önemlidir. Vitamin açısından zengin sebze ve meyveler tercih edilmelidir. Bol su tüketmek iyileşme sürecini destekler. Sigara ve alkol tüketiminden uzak durmak, iyileşme sürecine olumlu katkı sağlar. Şiddetli ağrı, görme kaybı, şişlik veya kızarıklık gibi olağandışı belirtiler fark edilirse hemen doktora başvurulmalıdır. Bulanık görme veya gözde yabancı cisim hissi geçici olabileceği gibi, uzun sürmesi halinde doktora danışmak gerekir. Bu önerilere dikkat ederek, göz tümörü ameliyatı sonrası iyileşme sürecini sorunsuz bir şekilde tamamlamak mümkündür. Komplikasyon riski görüldüğünde vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmanız önemlidir.
