Doğumsal Katarakt Neden Oluşur?
Göz içindeki doğal mercek normalde şeffaftır. Bu saydamlık görme kalitesini sağlar. Bu durumun çeşitli nedenleri olabilir. Anne karnındaki gelişim sırasında göz yapısında bozulma oluşabilir. Genetik faktörler önemli bir rol oynar. Ailede benzer öykü varsa risk artar. Kalıtsal hastalıklar mercek gelişimini etkileyebilir ve buna Doğumsal Katarakt deniyor.
Anne ve babadan geçen genetik bozukluklar bu soruna yol açabilir. Gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar merceği etkileyebilir. Kızamıkçık gibi bazı virüsler göz gelişimini bozabilir. Toksoplazma gibi paraziter hastalıklar da göz yapısını etkileyebilir. Anne adayının gebelikte kullandığı bazı ilaçlar göz gelişimini durdurabilir.
Gebelikte yetersiz beslenme göz dokularının gelişimini olumsuz etkileyebilir. Doğum öncesi dönemde yaşanan oksijen yetersizliği mercek yapısını bozabilir. Bebekte metabolik hastalık varsa gözde matlaşma görülebilir. Galaktozemi gibi bazı nadir hastalıklar mercek bulanıklığına neden olabilir.
Tiroid bozuklukları da göz gelişimini etkileyebilir. Radyasyona maruz kalmak da risk oluşturur. Bu nedenlerin bazıları doğrudan etkili olur. Bazıları ise dolaylı yoldan gözü etkiler. Her bebekte neden farklı olabilir. Kimi bebeklerde hiçbir neden bulunamayabilir. Tüm bu etkenler göz merceğinin saydamlığını bozabilir. Göz gelişimi için net görüntü şarttır. Netlik sağlanmazsa beyin gelişimi de olumsuz etkilenir.
Doğumsal Katarakt Belirtileri Ne Zaman Fark Edilir?
Gözde odaklanma sorunu oluşur. Bebek ışığa tepki vermez. Işık kaynağına yönelme gözlenmez. Göz bebeğinde beyazlık oluşabilir. Bu beyazlık parlama şeklinde de görülebilir. Gözlerde titreme hareketi ortaya çıkabilir. Bebek sürekli bir noktaya bakıyormuş gibi durabilir. Göz kayması oluşabilir. İki göz aynı yöne odaklanamaz. Gözlerde paralellik bozulur. Bebek seslere tepki verirken görsel tepki vermez. Oyuncağa uzanmaz. Eline verilen nesneyi tanımakta zorlanır.
Ebeveynin yüzünü ayırt edemez. Başını çevirmekte isteksiz davranır. Emekleme döneminde yönünü bulmakta zorlanır. Engel algılamada gecikme olur. Göz teması geç gelişir. Görme uyarısı alınamadığı için beyin gelişimi yavaşlar.
Göz kasları yeterince çalışmaz. Göz hareketleri düzensizleşir. Çocuk konuşma dönemine geldiğinde nesneleri tarif etmekte zorlanır.
Renk ayrımı gelişmez. Görsel oyunlara ilgisizlik oluşur. Bebeklerde bu belirtiler sıklıkla ilk üç ay içinde fark edilir. Göz kontrolleri düzenli yapılmazsa tanı gecikir. Bu gecikme tedavi sürecini olumsuz etkiler. Ebeveynlerin dikkatli gözlemi erken tanı için hayati önem taşır. Göz hekimi kontrolü ilk ay içinde yapılmalıdır. Doğumdan sonra en geç altıncı haftada muayene önerilir. Belirtiler erken fark edildiğinde tedavi başarı şansı artar. Göz gelişimi zamanla telafi edilemez hale gelir.
Doğumsal Katarakt Tanısı Nasıl Konulur?
Tanı süreci doğum sonrası muayene ile başlar. Göz doktoru göz bebeğini ışıkla inceler. Göz bebeğinde yansıma kontrol edilir. Kırmızı refle testi yapılır. Normal gözde kırmızı parlama görülür. Bu parlama yoksa şüphe oluşur. Beyaz refle varlığı tanı açısından önemlidir. Göz merceği detaylı incelenir. Göz içi yapılar değerlendirilir. Göz arkası görülmezse ileri tetkikler planlanır.
Ultrason ile göz içi görüntülenebilir. Bu yöntem kapalı gözlerde bilgi verir. Bilgisayarlı görme testleri kullanılır. Göz hareketleri izlenir. Göz kayması olup olmadığına bakılır. Göz kaslarının simetrisi kontrol edilir. Bebeğin ışığa tepkisi gözlenir. Görsel odaklanma düzeyi ölçülür. Gözlükle netleşme sağlanamıyorsa tanı kesinleşir. Aile öyküsü sorgulanır. Genetik değerlendirme yapılabilir. Göz dibi muayenesi ile retina kontrol edilir.
Merceğin kalınlığı tespit edilir. Her iki gözde de sorun olup olmadığı değerlendirilir. Göz içi basıncı ölçülür. Glokom belirtisi olup olmadığı kontrol edilir. Göz gelişimini etkileyen diğer hastalıklar dışlanır. Sistemik hastalık araştırması yapılır. Göz dışındaki bulgular sorgulanır. Gözde enfeksiyon izleri araştırılır. Tiroid tetkikleri yapılabilir. Kan testleri planlanabilir. Görsel uyarım testleri uygulanabilir. Gözün beyinle bağlantısı değerlendirilir. Tüm bulgular bir araya getirilir. Tanı netleştiğinde tedavi planı hazırlanır. Tanı ne kadar erken konulursa tedavi o kadar etkili olur. Görme kaybı oluşmadan müdahale edilmelidir.
Doğumsal Katarakt Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi yöntemi bebeğin yaşına göz yapısına mercek yoğunluğuna göre belirlenir. Erken dönemde cerrahi tercih edilir. Cerrahi işlemle gözdeki mat mercek çıkarılır. Bu işlem genel anestezi altında yapılır. Operasyon süresi kısa tutulur. Gözde küçük bir kesi açılır. Bu kesiden bulanık mercek alınır. Göz içi temizlenir. Gerekirse yapay mercek yerleştirilir. Bazen mercek yerleştirme işlemi ertelenir. Büyüme tamamlandıktan sonra ikinci işlem yapılabilir. Göz içine yerleştirilen mercek saydamdır. Bu mercek ömür boyu gözde kalabilir.
Cerrahi sonrası göz damlaları kullanılır. Enfeksiyon riski azaltılır. Göz kontrol altına alınır. Ameliyat sonrası kontroller düzenli yapılır. Gözlük veya kontakt lens gerekebilir. Görme gelişimi için uyarı terapileri başlatılır. Göz tembelliği riski değerlendirilir. Göz kapatma tedavisi uygulanabilir. Sağlıklı göz kapatılarak zayıf göz çalıştırılır. Görsel uyarıcı materyaller kullanılır. Oyuncaklar kitaplar renkli nesneler tedaviyi destekler. Görsel sistemin gelişimi izlenir.
Gözlük numarası düzenli kontrol edilir. Lens kullanımı varsa hijyen kurallarına uyulmalıdır. Lens günlük olarak temizlenmelidir. Aile bilgilendirilir. Tedaviye aktif katılım sağlanır. Takip süreci uzun olabilir. Göz siniri gelişimi zamana yayılır. Görme fonksiyonu belirli aralıklarla değerlendirilir. Her bebek farklı iyileşme süreci gösterir. Tedavi kişiye özel planlanır. Cerrahi başarı oranı yüksek olabilir. Erken müdahale ile görme kaybı önlenebilir. Bu tedavi sürecinin hedeflediği rahatsızlık Doğumsal Katarakt.
