Göz kaslarının uyumsuz çalışması sonucu her iki gözün farklı yönlere bakması durumudur. Bir göz düz bakarken, diğer göz içe, dışa, yukarı veya aşağı kayabilir. Bu durum, çocuklarda görme yetisinin bozulmasına yol açabilir ve göz tembelliği riskini artırabilir. Çocuklarda şaşılık, doğuştan gelebileceği gibi, gelişim sürecinde de ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi, göz sağlığı açısından önemlidir.
Çocuklarda Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
Bir göz düz bakarken diğer göz içe, dışa, yukarıya veya aşağıya kayabilir. Çocuk, bir nesneye bakarken başını bir tarafa eğme veya çevirme eğiliminde olabilir. Çocuk sık sık iki nesne gördüğünden şikayet edebilir. Bir gözün kontrolsüzce hareket etmesi ya da gözlerin sabitlenememesi. Çocuk bir nesneye tam olarak odaklanmada zorluk yaşayabilir.
Bazı çocuklar, kayma olduğunda gözlerinden birini kapatma eğiliminde olabilirler. Görme problemleri nedeniyle çocuk, oyuncaklara veya kitaplara dikkat etmekte zorlanabilir. Çocuklarda şaşılık belirtilerden birini fark ederseniz, bir göz doktoruna başvurmak önemlidir. Erken müdahale, kalıcı görme sorunlarının önlenmesi için kritik olabilir.
Çocuklarda Şaşılık Neden Olur?
Göz hareketlerini kontrol eden kasların yapısal ya da işlevsel olarak düzgün gelişmemesi, neden olabilir. Ailede şaşılık öyküsü olan çocuklarda, gelişme olasılığı daha yüksektir. Genetik yatkınlık, bu rahatsızlığın görülme ihtimalini artırabilir. Hipermetropi (uzak görme kusuru) gibi göz kusurları, gözlerin düzgün hizalanmasını zorlaştırabilir. Yüksek derece hipermetrop olan çocuklar, gözleri doğru odaklamakta zorlandıklarında geliştirir. Beyin ve sinir sistemini etkileyen bazı nörolojik hastalıklar, göz kaslarının kontrolünü zorlaştırabilir. Çocuklarda şaşılık yaşanmasına neden olabilir. Göze alınan darbeler veya göz çevresinde yapılan cerrahi müdahaleler, göz kaslarının hasar görmesine ve şaşılığa yol açabilir.
Zor doğum, erken doğum veya düşük doğum ağırlığı gibi durumlar, göz kaslarının veya sinirlerinin düzgün gelişmesini engelleyebilir. Bir gözdeki ciddi görme kaybı ya da bulanık görme gibi durumlar, gözlerin birlikte düzgün çalışmasını engelleyebilir. Katarakt gibi göz hastalıkları, özellikle erken çocukluk döneminde tedavi edilmezse yol açabilir. Çocuklarda şaşılık erken teşhis edilip tedavi edilmezse kalıcı görme kaybı (ambliyopi) gelişebilir. Bu yüzden belirtiler fark edildiğinde göz doktoruna başvurmak önemlidir.
Çocuklarda Şaşılık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bazı şaşılık türlerinde, özellikle kırma kusurlarına bağlı olan şaşılıklarda, gözlük kullanımı şaşılık düzeltmeye yardımcı olabilir. Gözlükler, gözlerin doğru hizalanmasını sağlar ve gözlerin birbirine paralel olmasını destekler. Göz tembelliği (ambliyopi) eşlik eden şaşılıklarda, güçlü gözü kapatarak zayıf gözün çalıştırılması hedeflenir. Bu, tembel gözün görme yeteneğini güçlendirmeye ve gözler arasındaki dengeyi sağlamaya yardımcı olabilir.
Prizma lensleri, gözlerin hizalanmasını düzeltmek için kullanılır. Bu lensler, gözlerdeki sapmayı dengelemeye ve gözlerin aynı noktaya odaklanmasını sağlamaya yardımcı olur. Göz egzersizleri göz kaslarını güçlendirmek ve gözlerin birlikte hareket etmesini sağlamak için yapılan egzersizdir. Bu egzersiz, göz doktoru veya ortoptist tarafından önerilebilir ve genellikle evde yapılır. Şaşılığın düzeltilmesi için bazı durumlarda göz kaslarına botoks uygulanabilir. Bu yöntemle kaslar zayıflatılarak gözlerin hizalanması sağlanır.
Botoks etkisi geçici olabilir ve daha çok cerrahiye alternatif bir tedavi olarak kullanılır. Çocuklarda şaşılık tedavisinde cerrahi yöntemler, göz kaslarının yerini değiştirmek veya güçlendirmek için kullanılır. Cerrahi müdahale, genellikle gözlük, kapama veya diğer yöntemlerle başarı sağlanamadığında tercih edilir. Çocuklarda genel anestezi altında yapılır ve oldukça başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Bazı durumlarda, şaşılığı düzeltmek ve göz koordinasyonunu artırmak için görme terapisi uygulanabilir. Terapi, optometrik egzersizlerle gözlerin daha koordineli çalışmasını sağlar. Buna yönelik özel teknikler içerir. Tedavi süreci çocuğun duruma bağlı olarak bireysel olarak planlanır ve düzenli göz doktoru kontrolleri gerektirir. Erken yaşlarda tedaviye başlanması, uzun vadeli görme sorunlarının önlenmesinde oldukça etkilidir.
