Çocuklarda sık görülen bir görme problemidir. Bir göz diğerine göre daha az çalışır ve beyin bu gözü ihmal eder. Genellikle şaşılık, kırma kusurları veya göz kapağı düşüklüğü nedeniyle oluşur. Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Çocuklarda göz tembelliği göz bandı kullanımı veya özel gözlüklerle tedavi edilebilir. Tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilir. Çocukluk döneminde tedavi başarısı yüksektir.
Çocuklarda Göz Tembelliği Belirtileri Nelerdir?
Çocuk bir noktaya odaklanmaya çalışırken gözlerden birinde kayma (şaşılık) görülebilir. Net göremediğinde çocuğun gözlerini kısarak veya bir gözü kapatarak bakma alışkanlığı geliştirmesi. Çocuk, bir şeye bakarken başını sürekli olarak bir tarafa eğebilir. Yakın veya uzak mesafeden bir nesneyi görmede veya detayları ayırt etmede güçlük çekebilir. Çocuk sık sık bir gözünü kapatabilir veya gözlerini ovuşturabilir.
Çocuğun nesnelerin mesafesini veya derinliğini tahmin etmekte zorlanması. Okurken satırları kaçırmak, harfleri karıştırmak gibi sorunlar çocuklarda göz tembelliği belirtisidir. Özellikle yakın mesafede yapılan aktivitelerden sonra baş ağrısı veya göz yorgunluğundan şikayet edebilir. Detaylara odaklanmakta veya dikkatini uzun süre sürdürememekte zorluk yaşayabilir. Erken teşhis ve tedavi görme yetisinin korunması için kritik önem taşır.
Çocuklarda Göz Tembelliği Neden Olur?
Gözlerden biri farklı bir yöne baktığında beynin bu gözü ihmal etmesi sonucu oluşur. Miyop, hipermetrop veya astigmat gibi görme bozuklukları tedavi edilmediğinde olabilir. İki göz arasındaki numara farkı beynin sadece iyi gören gözü kullanmasına yol açar. Göz merceğinde bulanıklık, görmeyi engelleyerek çocuklarda göz tembelliği yaşanmasına neden olabilir. Görüş alanını kapatan kapak, o gözün gelişimini engeller. Genetik faktörler tembelliğe yatkınlığı artırabilir. Erken dönemde yeterince görsel uyarı alınmazsa göz gelişimi zayıf kalabilir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir; aksi takdirde kalıcı görme kaybı oluşabilir.
Çocuklarda Göz Tembelliği Nasıl Teşhis Edilir?
Çocuklarda göz tembelliği teşhisinde en önemli adım kapsamlı bir göz muayenesidir. Özellikle 3 ila 5 yaş arasında yapılması önerilir. Bu muayene sırasında, görme keskinliği ölçülür. Her iki gözün ayrı ayrı ne kadar iyi gördüğü değerlendirilir. Göz hareketleri ve odaklama yetisi kontrol edilir. Genellikle miyop, hipermetrop veya astigmat gibi kırma kusurlarıyla ilişkilidir. Bu nedenle göz doktoru, çocukta kırma kusuru olup olmadığını tespit eder ve gerekli durumlarda gözlük reçetesi verir. Kapama testiyle gözlerin birlikte veya ayrı ayrı nasıl çalıştığı değerlendirilir.
Bir göz kapatıldığında diğer gözde kayma ya da sapma olup olmadığı kontrol edilir. Bu test, göz kaymasını tespit etmek için kullanılır. Göz doktoru, gözün iç yapısını inceleyerek retina ve optik sinirin sağlıklı olup olmadığını değerlendirir. Bu muayene, tembelliğin nedenini belirlemede yardımcı olur. Küçük çocuklar için özel tasarlanmış görme testleri (şekil, hayvan veya sembol tabloları) kullanılır. Daha büyük çocuklar için standart harf veya sayı tabloları kullanılarak görme seviyesi ölçülür.
Çocuklarda Göz Tembelliği Nasıl Tedavi Edilir?
Sağlıklı göz kapatılarak tembel gözün çalışması sağlanır. Gözlük ile kırma kusurları düzeltilir ve çocuklarda göz tembelliği azaltılır. Sağlıklı göze damla damlatılarak bulanık görmesi sağlanır, tembel gözün çalışması teşvik edilir. Bilgisayar tabanlı veya manuel göz egzersizleriyle tembel göz güçlendirilir.
Göz kaslarını güçlendirmek için uzman kontrolünde özel egzersizler yapılır. Tedavi, 6-8 yaş öncesinde daha etkili sonuçlar verir. Göz doktoru tarafından yapılan düzenli muayenelerle tedavi süreci takip edilir.
